Βρυξέλλες, 4 Μαρτίου 2005

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

1) H διαχείριση του κινδύνου πλημμυρών αποτελεί σημαντικό ζήτημα για τις περιφέρειες και τους δήμους της Ευρώπης. Πολλές περιφερειακές και τοπικές αρχές καλούνται να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους πλημμύρας που προκύπτουν είτε από τους ποταμούς είτε από τη θάλασσα για να προστατεύσουν και να διατηρήσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών τους,

2) Είναι δυνατόν να προσδιοριστούν διαφορετικά είδη πλημμυρών εξαιτίας των διαφορετικών περιφερειακών χαρακτηριστικών τους. Τα μέτρα που απαιτούνται για να περιοριστεί το ενδεχόμενο και ο αντίκτυπος των πλημμυρών είναι επίσης ποικίλα. Κατά συνέπεια, για τη διαχείριση του κινδύνου πλημμυρών καθίσταται αναγκαία μια περιφερειακή προσέγγιση,

3) Οι ποταμοί και οι θάλασσες δεν γνωρίζουν σύνορα. Απαιτείται, επομένως, να καταβληθεί προσπάθεια για τη διασυνοριακή συνεργασία των κατοίκων και των διοικητικών αρχών στις παραθαλάσσιες περιοχές και σε όλες τις υδρολογικές λεκάνες των ποταμών. Είναι ζωτικής σημασίας να επιτευχθεί αλληλεγγύη μεταξύ των ατόμων που δεν απειλούνται άμεσα από πλημμύρες και εκείνων που κατοικούν σε παρόχθιες ή παράκτιες ζώνες οι οποίες απειλούνται από πλημμύρες,

υιοθέτησε κατά την 58η σύνοδο ολομέλειάς της, της 23ης και 24ης Φεβρουαρίου 2005 (συνεδρίαση της 23ης Φεβρουαρίου), την ακόλουθη γνωμοδότηση:

*

* *

1.       Οι απόψεις της Επιτροπής των Περιφερειών

Η Επιτροπή των Περιφερειών

1.1      επικροτεί τα κυριότερα σημεία της ανακοίνωσης της Επιτροπής και ιδιαίτερα το συνδυασμένο πρόγραμμα δράσης της ΕΕ για την προστασία από τις πλημμύρες και υπογραμμίζει ότι οι θάλασσες και οι ποταμοί αποτελούν δυναμικά συστήματα τα οποία δεν μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο με απλά ή τομεακά μέτρα,

1.2      εκτιμά ότι τα μέτρα προστασίας από τις πλημμύρες που λαμβάνονται σε μια περιφέρεια ενδέχεται να επηρεάσουν τις πλημμύρες στις ανάντη ή στις κατάντη περιφέρειες. Κρίνεται, επομένως, σημαντικός ο προσδιορισμός του αντίκτυπου των μέτρων σε ολόκληρη τη λεκάνη ενός ποταμού. Εντούτοις, η προσέγγιση αυτή δεν πρέπει να οδηγήσει σε προδιαγεγραμμένα πρότυπα, σε τυποποιημένα σχέδια ή σε περαιτέρω γραφειοκρατικές διαδικασίες, δεδομένου ότι οι περιφερειακές και τοπικές αρχές γνωρίζουν ότι ο συνδετικός τους κρίκος έγκειται στην ποικιλομορφία και όχι στην ομοιομορφία,

1.3      έχει, ωστόσο, επίγνωση του γεγονότος ότι ο προσδιορισμός του αντίκτυπου των μέτρων σε ολόκληρη τη λεκάνη ενός ποταμού προϋποθέτει έναν ελάχιστο αριθμό τυποποιημένων δεικτών. Οι δείκτες αυτοί παρέχουν τη δυνατότητα ενδεδειγμένης προσαρμογής και συντονισμού των ενεργειών σε διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Για τη διασφάλιση ευελιξίας θα πρέπει να καταστεί δυνατή η διαφοροποίηση του αριθμού των τυποποιημένων δεικτών κατά περίπτωση,

1.4      επισημαίνει ότι θα ήταν σκόπιμη η ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τη σπουδαιότητα της λήψεως προληπτικών μέτρων χωρίς να υφίσταται κάποια ορατή απειλή. Η επίδειξη ζήλου εκ μέρους των πολιτών θεωρείται πολύ σημαντική, δεδομένου ότι οι πολίτες είναι οι έμπρακτοι στυλοβάτες της αρχής της επικουρικότητας. Τούτο είναι ιδιαίτερα σημαντικό όσον αφορά τους κατοίκους περιοχών ευρισκόμενων σε λεκάνες ποταμών που δεν αντιμετωπίζουν αυξημένο ή πιθανό κίνδυνο πλημμύρας, αλλά των οποίων τα τμήματα ενδέχεται να ευνοήσουν τη δημιουργία απορροών,

1.5      θεωρεί ότι το Συμβούλιο στις 14 Οκτωβρίου 2004 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, στο πλαίσιο των τακτικών συνεδριάσεων των υπευθύνων για θέματα υδάτων της ΕΕ, το πρόγραμμα δράσης για την προστασία από τις πλημμύρες χρήζει προετοιμασίας σε συνεργασία με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη και συναφείς φορείς και εμμένει στο γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές περιφερειακές και τοπικές αρχές θα πρέπει να συμμετάσχουν στην εν λόγω προετοιμασία,

1.6 υποστηρίζει και θα ήθελε να συμμετάσχει ενεργά στην παρακίνηση των περιφερειακών και τοπικών αρχών προκειμένου να προβούν στην ανάπτυξη σχεδίων, πριν από το 2007, τα οποία να εμπίπτουν εκ των προτέρων στις νέες δυνατότητες χρηματοδότησης της ΕΕ, λαμβανομένου υπόψη ότι για τη χρησιμοποίηση της χρηματοδοτικής ενίσχυσης της ΕΕ προϋποτίθεται η εθνική, περιφερειακή και τοπική δημοσιονομική συμμετοχή,

2.       Οι συστάσεις της Επιτροπής των Περιφερειών

Η Επιτροπή των Περιφερειών

2.1      είναι της γνώμης ότι ο κίνδυνος πλημμύρας αποτελεί κοινοτικό πρόβλημα και χρήζει αντιμετώπισης σε ολόκληρη την περιοχή της λεκάνης απορροής ενός ποταμού. Ο γενικός στόχος θα πρέπει να έγκειται στην ανάπτυξη κοινής ευθύνης και αλληλεγγύης στην περιοχή της υδρολογικής λεκάνης ενός ποταμού, ούτως ώστε να συνεκτιμάται ολόκληρη περιοχή κατά την αναζήτηση αποτελεσματικών μέτρων για την εξάλειψη του κινδύνου πλημμύρας σε μια μικρή περιοχή της λεκάνης του ποταμού,

2.2      εκτιμά ότι είναι ουσιώδες να βελτιωθεί η ενημέρωση όλων των ενδιαφερομένων πλευρών στην υδρολογική λεκάνη ενός ποταμού και, οπωσδήποτε, των ανάντη περιφερειών οι οποίες δεν είναι διόλου – ή είναι λιγότερο – επιρρεπείς σε πλημμύρες, αλλά λόγω της χρήσης των γαιών τους συμβάλλουν στη δημιουργία απορροών και συνιστά να υποχρεωθούν όλες οι περιφερειακές και τοπικές αρχές της λεκάνης απορροής ενός ποταμού να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία σχεδιασμού των προληπτικών μέτρων,

2.3      υποστηρίζει την προσέγγιση της λεκάνης απορροής ως ολοκληρωμένο τρόπο αντιμετώπισης, χωρίς καμία τομεακή εξαίρεση. Η μέθοδος αυτή θα πρέπει να χρησιμοποιείται όταν εφαρμόζεται η αρχή της επικουρικότητας, την οποία και υποστηρίζει,

2.4      θεωρεί ότι το Κέντρο Παρακολούθησης και Ενημέρωσης της Επιτροπής για την Πολιτική Προστασία θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο πέραν της διάδοσης πληροφοριών στις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές και συνιστά να αναπτύξει το εν λόγω Κέντρο δραστηριότητες με στόχο τη βελτίωση της ενημέρωσης όλων των ενδιαφερομένων πλευρών, έναντι τόσο του ευρύτερου κοινού όσο και της βιομηχανίας για την ενδυνάμωση της αλληλεγγύης σε ολόκληρη τη λεκάνη απορροής και προτείνει να καθιερώσει το εν λόγω Κέντρο πρωτοβουλίες για τη συνεργασία σε περίπτωση πλημμυρών,

2.5      πιστεύει ότι μόνον μια ευρέως ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία θα καλύπτει διάφορους τομείς πολιτικής, θα μπορέσει να οδηγήσει πιο μακροπρόθεσμα στο επιθυμητό αποτέλεσμα και, κατά συνέπεια, προτείνει το πρόγραμμα δράσης για την προστασία από τις πλημμύρες να ασχοληθεί ενεργά με την διεπιστημονική εξέταση των ποικίλων πολιτικών που άπτονται του εδάφους,

2.6      εξαίρει τη σημασία της εφαρμογής της αρχής της επικουρικότητας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής η οποία θα περιλαμβάνει τρία στάδια, δηλαδή τη συγκράτηση, την αποθήκευση και την αποστράγγιση των υδάτων. Με ορθή χρήση των γαιών και με ένα σύστημα διαχείρισης των υδάτων θα μπορούσαν να περιοριστούν οι πλημμύρες στους μεγάλους ποταμούς και, ιδιαίτερα, στα μικρότερα ποτάμια. Επί τούτου προτείνεται ενδεικτικά η χρησιμοποίηση της ικανότητας του εδάφους να αποθηκεύει τα ύδατα, μικρών υδάτινων συστημάτων και μικρών λεκανών δεδομένου ότι η αποθήκευση των όμβριων υδάτων κατ' αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να μειώσει τα ακραία φαινόμενα υπερχείλισης των ποταμών,

2.7      συμβουλεύει την Επιτροπή να καθορίσει τις δραστηριότητες που απαιτούνται για τον περιορισμό του αντίκτυπου ή του ενδεχόμενου πλημμύρας σε ένα πρόγραμμα δράσης δεσμευτικό για όλα τα συνεργαζόμενα διοικητικά επίπεδα. Η ανάπτυξη σχεδίων διαχείρισης του κινδύνου πλημμυρών δεν θα πρέπει να δυσχερανθεί από την επιφυλακτική στάση κανενός κράτους μέλους,

2.8      προτείνει να συνδεθεί το ζήτημα της προστασίας από τις πλημμύρες με την ήδη υπάρχουσα οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα (ΟΠΥ) και προτείνει να χρησιμοποιηθούν οι μέθοδοι εργασίας και οι αρχές που περιλαμβάνονται στην εν λόγω οδηγίας προς όφελος της προστασίας από τις πλημμύρες, χωρίς να επιδιωχθεί η τροποποίηση της οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα,

2.9      πιστεύει ότι το πρόγραμμα δράσης για την προστασία από τις πλημμύρες θα πρέπει μακροπρόθεσμα να εναρμονιστεί με όλα τα μέτρα που προκύπτουν από την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα,

2.10      τάσσεται υπέρ ενός προγράμματος δράσης για την προστασία από τις πλημμύρες με βραχυπρόθεσμους ̀ ºαι μακροπρόθεσμους στόχους. Βραχυπρόθεσμα, είναι απολύτως αναγκαίο να συνεχιστούν οι υφιστάμενες πρωτοβουλίες, ιδιαίτερα δε εκείνες που αποσκοπούν στην εφαρμογή διαρθρωτικών μέτρων. Εν αναμονή του προγράμματος δράσης, οι περιφερειακές και τοπικές αρχές οφείλουν να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια με στόχο την ανάληψη απτών δράσεων για την πρόληψη των πλημμυρών,

2.11      είναι της γνώμης ότι η επιτυχία του προγράμματος δράσης για την προστασία από τις πλημμύρες συνδέεται στενά με την ικανοποιητική χρηματοδότησή του. Η άποψη αυτή αντικατοπτρίζεται στις προτεινόμενες Δημοσιονομικές Προοπτικές για την περίοδο 2007-2013 και στις προτάσεις για το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Κοινωνικό Ταμείο της ΕΕ, και το Ταμείο Συνοχής της ΕΕ,

2.12      υποστηρίζει σθεναρά τη μέθοδο που προτείνει η Επιτροπή για την επισήμανση, διάδοση και προώθηση των καλών πρακτικών. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να συμμετάσχουν, εκτός από

τα κράτη, και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές και όλοι οι φορείς οι οποίοι μπορεί να ενδιαφερθούν επωφελώς για τα διάφορα εδάφη.

Βρυξέλλες, 23 Φεβρουαρίου 2005

_____________

¹  ΕΕ αριθ. C 180, 11.6.1998, σελ. 38

²  ΕΕ αριθ. C 357, 14.12.2001, σελ. 44

³  ΕΕ αριθ. C 66, 19.3.2003, σελ. 26

⁴  ΕΕ αριθ. C 256, 24.10.2003, σελ. 74

- -

CDR 299/2004 fin – ΚΣ/ΟΚ/μβ 

CDR 299/2004 fin – ΚΣ/ΟΚ/μβ

EL